O Himno de Galicia cumpre 118 anos pendente de cambios

O Himno de Galicia celebra este sábado o 118 aniversario desde que foi interpretado por primeira vez en público o 20 de decembro de 1907, no Teatro do Centro Galego da Habana. Aquel acto da diáspora en Cuba rendeu homenaxe a Pascual Veiga, autor da música que acompaña o poema 'Os Pinos', escrito por Eduardo Pondal.

Máis dun século despois, o texto do himno volve ao debate público: o Parlamento de Galicia mantén aberta unha comisión especial para analizar a posible restauración da letra, e a Real Academia Galega (RAG) xa avalou algúns “retoques”.

Orixe e difusión

Aínda que 1907 marca a primeira interpretación pública, a xénese do himno remóntase a 1890, cando un certame musical procurou unha Marcha Rexional Galega que puxese música a Os Pinos. Así o recollen o catedrático Manuel Ferreiro e o musicólogo Fernando López-Acuña no estudo Himno. Historia, texto e música (2007), que analiza o nacemento, a expansión e a consolidación do himno, así como o proceso de deturpación textual sufrido co paso do tempo.

“Erros” acumulados e debates históricos

Segundo Ferreiro, a institucionalización do himno na Habana fixo que o texto se difundise en revistas e medios lonxe de Galicia, incorporando adherencias alleas ao que Pondal escribira. O propio autor advertiu xa en 1913 de incorreccións e pediu correccións. Entre os exemplos máis citados figuran castelanismos, hiperenxebrismos e mudanzas semánticas (como o paso de clan -pobo- a chan -solo-).

A comisión parlamentaria e o informe da RAG

A comisión do Parlamento aprobou o seu plan de traballo en setembro, incluíndo comparecencias e a recompilación documental. No marco dese proceso, a RAG remitiu en novembro un informe no que propón arredor de 15 cambios (palabras e puntuación), moitos coincidentes con iniciativas previas.

A Academia considera a reforma “seriamente fundamentada” desde o punto de vista filolóxico, pero lembra que debe abordarse tamén desde unha perspectiva social e histórica, ao tratarse dun texto aprendido e cantado durante máis dun século.

Propostas de “retoque”

Entre as correccións avaladas figuran:

• Substituír hiperenxebrismos por formas do texto orixinal de Pondal (por exemplo, iñorantes a ignorantes).
• Recuperar termos como cinxido e férridos.
• Restituír valeroso clan fronte a valeroso chan, coherente co uso pondaliano de clan como pobo.

Á espera dos informes doutras institucións culturais, o debate continúa aberto nun ano simbólico para un dos principais símbolos de identidade de Galicia.