Dúas vías, un único espírito

O Camiño Portugés pode percorrerse polo interior ou pola costa, opción que cada ano gaña máis adeptos e próxima a alcanzar a irmá maior. Ambas rutas, nacidas do mesmo espírito xacobeo, ofrecen dúas perspectivas únicas dun mesmo destino: Santiago de Compostela. Mentres unha transcorre por terras interiores de fonda tradición histórica, a outra percorre a beleza agreste da costa atlántica. O que as une non é só o punto final, senón a pegada espiritual e cultural que as dúas imprimen no corazón dos peregrinos.

O chamado Camiño Portugués tradicional ou do interior é, sen dúbida, unha das vías de peregrinación con máis peso histórico e espiritual dentro do fenómeno xacobeo. Cun percorrido duns 119 km en territorio galego, inicia en Tui, fronteiriza con Valença do Minho, e segue un trazado herdado da antiga Vía XIX romana, que unía Braga con Astorga atravesando a Gallaecia. Esta antiga calzada, xa usada no século I d.C., sentou as bases para o tránsito de peregrinos dende o sur da península ata Compostela.

O Camiño gañou especial relevancia a partir do século XII, trala independencia de Portugal, converténdose nunha das rutas predilectas de reis, nobres e eclesiásticos. Exemplos destacados coma o da raíña Santa Isabel de Portugal, que peregrinou no século XIV ofrecendo a súa coroa ante o altar do Apóstolo, ou o do rei Manuel I, quen en 1502 viaxou dende Lisboa a Santiago, deixaron unha profunda pegada na memoria colectiva portuguesa.

Esta ruta, de dificultade media-baixa, destaca tamén pola súa dimensión internacional. Durante o século XIX, mesmo en tempos de crise das peregrinacións, o Camiño Portugués interior resistiu como o máis transitado, especialmente por portugueses. Hoxe en día, segue a manter a súa importancia, con máis de 43.000 peregrinos rexistrados entre xaneiro e xuño de 2025. A maioría seguen sendo estranxeiros (case 31.000), entre os que destacan portugueses, estadounidenses e alemáns.

Alternativa máis nova, pero en vertixinoso auxe, o Camiño Portugués da Costa atrae cada vez a máis camiñantes. No primeiro semestre de 2025, máis de 39.000 peregrinos optaron por esta ruta, un incremento do 21% respecto ao ano anterior. Os datos falan por si sós: esta vía costeira está cada vez máis preto de igualar á súa irmá interior en número de peregrinos.

Este camiño penetra en Galicia por A Guarda, tras cruzar o río Miño na súa desembocadura. O monte de Santa Trega, cunha vista privilexiada sobre o Atlántico e Portugal, e cun castro de orixe galaico-romana, dá a benvida ao peregrino. A ruta segue logo cara ao norte, paralela á costa escarpada, pasando por lugares de gran interese patrimonial e paisaxístico.

Un dos puntos máis emblemáticos do traxecto é o Mosteiro de Oia, unha xoia cisterciense que desafía o embate do mar. Despois de superar o cabo Silleiro, o camiño achégase á fermosa ría de Vigo, onde Baiona se presenta como parada imprescindible. Esta vila histórica foi a primeira en coñecer o éxito da viaxe de Colón, ao recibir a carabela Pinta en 1493. A súa fortaleza de Monterreal, hoxe parador, conserva ese aire épico e atlántico que define toda a ruta.

O camiño avanza cara ao norte pasando por Nigrán, co seu Templo Votivo do Mar, Samil e a cidade de Vigo, onde a presenza do Apóstolo tamén se manifesta a través das súas igrexas. Dende Vigo, a ruta enlaza con Redondela, onde conflúe co Camiño Portugués interior, e continúa cara a Pontevedra, Caldas de Reis, Padrón e finalmente Compostela.

Con 163 km de lonxitude en Galicia e unha dificultade tamén considerada media-baixa, esta ruta destaca pola súa beleza natural, os seus enclaves históricos e a forte presenza internacional: máis do 85% dos seus peregrinos en 2025 foron estranxeiros, principalmente estadounidenses, alemáns e portugueses.

O que une estas dúas variantes do Camiño Portugués é o espírito común que as anima: a procura de sentido, a conexión con outras culturas e persoas, o legado dun pasado compartido. A separación entre costa e interior non é barreira senón riqueza, unha bifurcación que ofrece elección e diversidade ao peregrino moderno.

As rutas converxen non só fisicamente en Redondela, senón tamén simbolicamente. Ambas levan séculos tecendo unha rede de conexións espirituais, culturais e económicas entre Galicia e Portugal. Son as pegadas da historia, dos milleiros de pés que cruzaron montes, ríos e rúas de pedra cun mesmo obxectivo: chegar a Compostela.

Hoxe, esa tradición vese fortalecida polos datos: case 83.000 peregrinos elixiron estas dúas rutas no primeiro semestre de 2025, o que representa máis dun terzo do total de camiñantes. As nacionalidades son tan diversas como as paisaxes que atravesan: dende os Estados Unidos ata Alemaña, pasando por Portugal, o Camiño Portugués —na súa dobre versión— segue a ser un elo entre pobos e tempos.

Malia a súa antigüidade, o Camiño Portugués non deixa de renovarse. Os esforzos por recuperar tramos históricos, mellorar infraestruturas e sinalizacións, e fomentar o patrimonio local están a contribuír ao seu esplendor actual. Tanto a ruta do interior como a da costa contan con albergues, igrexas, pontes medievais e vilas que acollen ao peregrino con hospitalidade e orgullo. A elección entre unha e outra depende do que cada camiñante busque: o silencio e a tradición do interior, ou a forza do mar e a apertura do horizonte costeiro. Pero, en última instancia, a experiencia xacobea é unha soa: camiñar cara a Compostela, en comuñón co mundo, co pasado, coa fe ou coa propia conciencia.

O Camiño Portugués —sexa polo interior ou pola costa— é hoxe máis que unha simple ruta de peregrinación. É unha viaxe espiritual, cultural e vital que une a tradición co presente. O seu crecemento, diversidade e riqueza convérteno nun dos camiños máis vivos do fenómeno xacobeo actual.

Facer o Camiño de Santiago é moito máis ca un reto físico; é unha verdadeira experiencia espiritual que invita á reflexión, á oración e ao encontro persoal. Por iso, é recomendable preparar tamén o corazón antes de comezar a ruta, do mesmo xeito que se prepara o corpo. Moitos peregrinos contactan co seu párroco antes de partir, buscando consello ou materiais que os axuden a vivir esta aventura interior. Preguntarse polos motivos da peregrinación pode ser o primeiro paso: cumprir unha promesa, buscar sentido á vida, honrar ao Apóstolo ou simplemente camiñar na procura dun mesmo.

O Camiño remata na tumba do Apóstolo Santiago, discípulo de Cristo, e o seu exemplo inspira a millóns de persoas que seguen os seus pasos desde hai séculos. Xa sexa en solitario ou en grupo, a peregrinación ofrece un espazo único para o silencio, a cultura, a fe compartida e a transformación interior.