'Comadre', seleccionada como Palabra do Ano 2022

'Comadre' foi elixida como a Palabra do Ano 2022 nas votacións organizadas pola Real Academia Galega e a Fundación Barrié, onde esta voz que evoca á irmandade, a amizade e o feminismo impúxose ás outras seis finalistas.

Promovida polo grupo 'Comadres das Letras', 'comadre' logrou o dobre de votos que a segunda con máis apoios, 'candorca', segundo informou a Academia nun comunicado.

Así, releva a `tanxugueiras`, palabra do ano en 2021, e súmase a lista de palabras do ano na que figuran `nós` (2020), `sentidiño` (2019), `deseucaliptización` (2018), `afouteza` (2017), `irmandade` (2016), `refuxiado, -a` (2015) e `corrupción` (2014).

O Dicionario da RAG define `comadre` como a relación que existe entre unha muller que exerce de madriña e os pais do seu afillado ou afillada, aínda que esta voz está na fala popular para referirse ás veciñas ou amigas coas que se ten unha especial confianza.

Así, `comadre` emprégase para expresar o apoio que se prestan as mulleres "fronte a contextos adversos" ou nos "bos momentos da vida", un uso tradicional que, como resalta a RAG, trasládase á actualidade como unha forma de referirse a conceptos asociados ao feminismo como a sororidade, é dicir, a solidariedade entre mulleres.

A Academia destaca que `comadre` é o primeiro vocábulo vinculado ao feminismo que se converte en palabra do ano, un recoñecemento ao que xa optaran como finalistas `feminicidio` en 2015, `violencia de xénero` en 2017 e `feminismo`, `sororidade` e `apoderamento` no ano 2018.

Procedente do latín tardío `commater, -tris`, a consideración de `comadre` como acepción de veciña e amiga está recollida xa na obra lexicográfica de Marcial Valladares de 1884 e emprégase noutras linguas como o portugués, o español, o italiano ou o francés.

A relación de confianza feminina que expresa esta voz ten eco en certas tradicións da cultura galega, como o xoves de comadres do Entroido, no que as mulleres se reúnen entre elas nun evento vetado aos homes.

Esta celebración podería ter a súa orixe nas `Matronalias` romanas, festas en honra á deidade Juno Lucina. Nelas, mulleres casadas recibían agasallos e un trato preferente e, mesmo, as escravas quedaban exentas ese día de realizar as súas tarefas.