A semana pasada, antes do acto de entrega do Premio Donostia a David Cronenberg, puxeron na pantalla do Teatro Victoria Eugenia, uns fragmentos recompilatorios da filmografía do mestre canadense. Entre eles apareceron uns fotogramas da súa nova película Crímenes del futuro (2022). Eu vira o filme o día anterior e, a pesar disto, tardei algo en decidir se esas novas imaxes pertencían a Videodrome (1983), Inseparables (1998), a El almuerzo desnudo (1991) ou a eXistenZ (1999).
Cronenberg é un cineasta que levou ao límite extremo a reflexión sobre o corpo e as súas mutacións. Incluso lonxe do celuloide, no territorio da palabra escrita. Na súa novela sobre a carne e o espírito, Consumidos. Afíxonos a un cine cun carácter propio. Por outra banda, o seu estilo non manifestou grandes mutacións durante a súa carreira, aínda que certa evolución puido apreciarse con éxito a partir do novo século, en filmes como Spider (2002), Una historia de violencia (2005), e tamén en Promesas del este (2007) quizais a súa última obra mestra. Con Crímenes del futuro volvemos aos noventa. De alí, a dificultade de distinguir entre as imaxes do seu novo filme coas das súas obras anteriores. Crímenes del futuro é case un manifesto-resumen, en forma de película, do arte segundo David Cronenberg.
A longametraxe escenifica un mundo futurístico-decadente, no que o corpo humano é obxecto de novas transformacións e mutacións. Saul Tenser (Viggo Mortensen), coa axuda da súa compañeira Caprice (Léa Seydoux), escenifican a metamorfose dos seus órganos durante espectáculos artísticos de vangarda. Uns investigadores da Oficina do Rexistro Nacional de Órganos, empezan a seguir de preto as súas prácticas. É entón cando aparece un grupo misterioso que desexa aproveitar a fama de Saul para comunicar ao mundo unha mensaxe reveladora.
A través dunha historia de espionaxe e ciencia ficción, Crímenes del futuro abre un discurso, ao puro estilo Cronenberg, sobre a autenticidade e a evolución. Os órganos novos que crecen de forma espontánea no protagonista, son unha metáfora para falar da aceptación do descoñecido. É posible aceptar algo novo, e o cambio consecuente, sen renunciar, quizais, a nosa verdadeira autenticidade? No camiño á aceptación do cambio, da evolución, está a gran mensaxe deste filme. E tamén a súa grande contradición. Porque Crímenes del futuro é, en realidade, un filme do pasado. As súas formas non evolucionaron. Aínda así, tamén neste filme, os fetiches do director, seguen xerando curiosas mutacións. O compromiso de Cronenberg coa imaxe, a súa evolución técnica e de formato, segue moi evidente – hai algo máis suxestivo na representación dunha alianza que grava como unha cámara? As últimas tecnoloxías, fúndense co analóxico, creando unha ponte natural entre o pasado e futuro. E a lágrima de conmoción final, gravada en dixital e retransmitida cunha sinal analóxica, é a expresión máxima do seu compromiso artístico e vital co cine. Máis aló que non represente unha evolución na súa filmografía – o mesmo título é igual a un dos seus primeiros traballos dos anos setenta - este novo-vello filme de David Cronenberg non deixa de ser un traballo honesto e un evento para ser celebrado en pantalla grande.
