Unha presadiña de literatura, de vida, quero dicir, non lle acae mal as páxinas de calquera xornal nestes días últimos de maio e estraña primavera. Semellan días de outono gris en calquera contorna do estado español que uns e outras invocan para fuxiren da mentira e a desfeita. A 'esquerda festiva' e a dereita reaccionaria crean expectativas de traballo enriba dos entullos e últimas ruínas do fascismo franquista sobre o que foi montada a democracia burguesa cun rei de sainete daquela tan preparado como arestora din do príncipe de Asturias. Que exemplo del, entre outros que non paga a pena recordar, o renunciar ao iate 'Fortuna' como outrora Franco, xa un cadáver da patética historia de España abandonara o 'Azor' con breves murais de Urbano Lugrís, o único e extraordinario pintor surrealista que foi quen de interpretar a nación galega máis alá do mar que retrataba ora no Orzán coruñés, ben nas tardes buligantes e sentimentais de Vigo, acobadado na terraza daquel Universal desaparecido, mentres un vello limpabotas de posguerra lustraba zapatos de charol e alivio, cando a cupletista Olga Ramos entoaba 'El Pichi', e outras veces 'Ojos verdes'. Historia universal da infamia, dixo Borges, moito antes de escribir o Libro de area. Logo, sobre a terra que foi xabre do mar arrebatado, botaron cemento romano do Oural e Xosé Fernández pai, se a memoria non me engana, deste Fernández de Sousa que agora con Alfonso Paz Andrade, fillo da miña entrañábel Pilar e o bo e xeneroso Valentín, 'multinacionalizaran' Pescanova, Zeltia, Ici-Farma, e outras empresas que un non sabe, ata que aterrou en Vigo Citroën, primeiro a rentes do océano, e logo nos meaños do Lagares, que entre outros persoeiros do franquismo axudaron a traer para aquí Manuel González Bueno, o capitán de fragata Torres Quiroga, e outros homes e nomes que fan e non ao caso. Agonizaba Barreras, Ascón, e outros xermolos da autarquía fascista e sacramental, cal Regojo, Álvarez, de Redondela e Cabral, e xa os tranvías eran algo máis que un soño de vagalumes na noite de Lavadores, polo Seixo, cara Porriño, sen ese O 'innecesario', como o de Ferrol, cal o A cabo do faro de Brigantium, que Francisco Vales Villamarín sempre quixo para Betanzos, explicoume cando a luz dun mediodía de agosto, na arcana Praza do Campo betanceira, xa dos irmáns García Naveira, abruptos creadores do Pasatempo na tristura inconsútil do río Mandeo.
Trancorren indiferentes os días nas salas de non ser e apenas estar. Agromaba onte o sorriso no bico da velliña do tute cabrón da vida, cando alguén lle recordou a alta alegría de Abel Caballero de o compararen a el, os seus votantes, co alcalde Portanet. Fernández Gayoso, 'de la Caja de Ahorros Municipal de Vigo', xa comezaba a ser un referente que ben sabían algúns dos nomeados aquí que habería que levar de conta. Logo chegaron as fusións, así en frío como en quente; as absorcións, os sobardamentos, os vellos sobrados da infancia derrotada.
Cando a fundición de CaixaVigo e CaixaGalicia (Caixanova), Núñez Feijóo apuntouse ao triúnfo na 'boa lide' capitalista: 'Esta é a primeira entidade financeira galega. Hoxe é un gran día para Galicia'. O demais é de sobra coñecido polas persoas que lean ao pé de cada hora.
Velaí a Galicia moderna, a Galicia no mundo. Volvan ler, se queren, Cantares gallegos. na edición indispensábel de Anxo Angueira; cecais a de Xavier Rodríguez Baixeras, sen desprezo de ningunha outra. Ván alá 150 anos, ben pouca cousa no marmurio do tempo- río, para non esquecer.
A desfeita continúa, cruel, indiferente. Quen dá máis por tan pouco? Fagan xogo, señoras e señores? Élles así a literatura, aínda que moitos non albisquen outras paisaxes, fóra de calquera estampa.
