Galicia figura, xunto con Asturias, entre as comunidades autónomas cunha das taxas de suicidio máis altas, segundo explica o psicólogo sanitario e presidente da Asociación Papageno, Daniel Jesús López Veiga.
Fíxoo durante a presentación en Vigo desta entidade -que se ofrece como “plataforma para profesionais involucrados na prevención do suicidio”- e incidindo no “problema social” que supón e a importancia de abordar a situación con recursos e equipos multidisciplinares.
E é que en Galicia, segundo datos do Instituto Nacional de Estatística, 328 persoas morreron por suicidio en 2022. “Galicia (12,2%) é, xunto con Asturias (12,5%), a comunidade autónoma española cunha das taxas de suicidio máis altas”, remarca o presidente de Papageno. Por provincias, na Coruña foron 143; Pontevedra, 99; Ourense, 36 e Lugo, 50.
Desde a Asociación de Profesionais en Prevención e Posvención do Suicidio, que xurdiu en 2019 por iniciativa de tres psicólogos e que conta con máis de cen profesionais de distintas disciplinas, o seu máximo responsable explica que Galicia “é unha das comunidades máis castigadas por este problema social e de saúde pública en España con taxas maiores á media”.
Sobre as cifras, indica que “por unha banda, a partir da epidemia por covid existe unha maior visibilidade da saúde mental e ao suicidio e, por outra, tamén subiron o rexistro de mortes por suicidio e as autolesiones non suicidas”.
Grupos de incidencia
Cuestionado sobre se hai máis incidencia entre mozas, apunta que a adolescencia “é un período de maior sensibilidade social ante a presenza destas condutas pero as maiores taxas son das persoas de idade máis elevada”. “A situación de Galicia está moi mediatizada pola dispersión xeográfica e a dificultade de accesibilidade a recursos, isto dificulta a atención destas persoas non só desde a perspectiva da saúde, senón de moitos outros servizos básicos e o que é máis importante dun dos factores protectores de maior calado: o apoio social”, expón Daniel Jesús López.
En canto a como abordalo, afirma que “á marxe das medidas de saúde pública como a creación dun Plan Nacional de Prevención do Suicidio con recursos suficientes, e non puramente como medida estética, para unha abordaxe adecuada do suicidio parécennos esenciais as actividades preventivas”. “Neste marco destacamos a importancia da alfabetización en saúde mental e suicidio das familias e das contornas educativas e laborais”, apostila.
“O modelo onde as solucións adoitan ser asistenciais e farmacolóxicas mostrouse insuficiente e, nalgúns casos, até contraproducente”, incide para lembrar tamén que “España é o maior dispensador de benzodiacepinas por 100.000 habitantes do mundo, á vez ten un baixa cociente de psicólogos e outros profesionais de saúde mental traballando no sistema”, lamenta.
Por outra banda, insiste en que o suicidio “é un problema social que require de intervencións desde diferentes escenarios e ámbitos liderados por equipos multidisciplinares”. Neste sentido, precisa que os medios de comunicación son “un vehículo crave para a prevención se a información sobre o suicidio realízase de forma responsable”.
Axuda aos achegados
Sobre os achegados, recalca tamén que “non existen grupos de axuda mutua de duelo por suicidio a pesar de que é unha ferramenta recomendada pola Organizacion Mundial da Saúde”. “De aí a nosa decisión de promover este tipo de intervencións de acompañamento nesta comunidade autónoma”, expón sobre Galicia e a presentación da súa actividade en Vigo co obxectivo de estenderse por toda a comunidade autónoma. E é que a asociación busca facilitar estratexias de acompañamento de persoas en duelo por suicidio, coa intención de “crear espazos para compartir as emocións asociadas e onde se poidan aprender competencias adaptativas para poder afrontalo de forma adecuada”.
“O duelo por suicidio foi historicamente un dos grandes esquecidos na atención desta problemática, é un proceso natural, non unha enfermidade, pero o estigma e os sentimentos de culpa e vergoña provocaron que moitas persoas tivesen que vivir este duelo en silencio e, en moitos casos, contribuíu ao seu cronificación”.
Respecto do seu traballo, indica que os grupos “teñen unha función de apoio social en casos de duelo por suicidio onde poidan validarse todas as emocións e aprender recursos de afrontamiento”. “Despois dunha entrevista inicial, as persoas forman parte do grupo cando se ve adecuado e teñen unha reunión mensual, ao longo do proceso tamén poden recibir apoio individual”. A iso súmanse outras actividades como as de tipo psicoeducativas.
Para as persoas interesadas en participar nestes grupos de axuda mutua, facilitan dúas vías para contactar polo mail e o teléfono. E desde a asociación apuntan que o suicidio é a primeira causa de morte externa en España, e que desde o 2000 o número de suicidios no baixou dos 3.000.
