Creo que hai unha novela dun autor galego cuxo nome non recordo que leva este título aínda que sen o artigo que nós pomos no enunciado; láiome non me lembrar dela, e nin sequera se nalgures de Compostela, Vigo, Lugo, ou A Coruña foron as estancias e as paisaxes onde limos o relatorio, aínda que estou por asegurar que foi noutro abril parecido a este cando a choiva impenitente enchoupaba leve as flores do cinamomo que arrecenden na memoria dos xardíns de Castrelos. Ou acaso foi no Posío ourensán, o día seguinte de falar coas irmáns Pura e Dora Vázquez, coas que tantas tardiñas pasamos na súa casa do Couto o pintor Xulio Fontes e este seu amigo? Lembro que a primeira, algo máis nova ca segunda, escribiu este verso evocando a nevarada: “A neve rosada das mazairas”, que nome tan eufónico para a flor da maceira que a adolescencia pronunciaba nos mediodías de Muxa e Lugo. Vostedes terán visto coma min tamén caer leves as folerpas noutras primaveras e semellantes almanaques. Cabe doutros días limos O silencio redimido, de Silvio Santiago; e uns anos despois Francisco Fernández del Riego agasallounos cunha entrañábel dedicatoria, O cego de Pumardedón, e todo vai e vén de pomares ou pumariños, cabe dos regatos e cerdeiras ventureiras que temos fotografado aló no Carballiño, aí onde arestora a Academia Galega non atendeu como o alcalde e outros querían mudarlle o nome ao polbo que alí exaltan co castelanismo pulpo, que na Francia lle din poulpe e tamén pieuvre, coidamos que tamén equivocados, sen pensar nos mariñeiros bretóns. No inglés do que algúns ignoran que hai latín abondo, ao cefalópodo da pedra, velaí, dinlle octopus. Deben e deberían saber os promotores da festa, que ninguén lles impede que elas e eles prosegan coa corrobra sen mudar o nome, en atención á liberdade da fala de cada quen, pero non que a alta institución lingüística de nós admitise para os dicionarios o nome que tamén pretendían con igual valor e significado na lingua galega que a Xunta defende e usa con maior e/ou menor fortuna, mais in nomine desa normalización que no seu día defendía Fraga Iribarne, e logo os sucesores mudaron polo “bilingüismo harmónico” que nunca ha ser posíbel, malia que uns e outras crean que están no camiño, sen deixar de protestar en diversos e extraviados manifestos onde se agocha unha das carautas do auto-odio, poñamos por caso, de colonizados e colonizadores, enténdase ben. Así, nin sequera lle fan caso ad hoc, os diferentes rostros corcosidos polo capitalismo das mulleres e homes do que a duras penas sonlle acólitas e devotos, mutatis mutandis.
Días contados, pois, pero non na dimensión que o cardeal Rouco Varela salientou no memento de Adolfo Suárez, e moito menos para a primavera que vén, aínda que esta auga de abril confonda a uns e arrepíe a outras.
Teñen os ollos na Crimea que malinforma o Imperio, cavilando en Catalunya e outras posibilidades do Estado español, con autonomías e nacionalidades históricas que lles dá pavor pronunciar.
Días contados, que non é o mesmo que a contar, a acontecer, a memoriar, ou a procurar das lembranzas sempre interesadas, como as de Marcel Proust, se me permiten: À la recherche du temps perdu (Na procura do tempo perdido).
O perdido, para non ser tal, habería de ser entre nós escambullado, e recuperalo tan só na posibilidade única da memoria antes de ser devorada por calquera alzheimer. Por Camelias Street as galerías e as sombras asoman nos espellos. Pasa Alexandre Cribeiro coa señardade no puño, e “a casa sempre regresa/en cada casa”, escribíu o poeta amigo.
