Un non se relacionou alá moito con Alberto Casal Rivas, pois sonlle ben contadas, por non dicir escasas, as quendas que tiven o gusto de falar con el, aínda que si algunhas xeiras despois de nos presentar Pedro Díaz, na luz dun mediodía dos anos 80 e século pasado, que calculo foi en 1981, logo de falecer Álvaro Cunqueiro no mes de febreiro de 1981, coido que nos primeiros andares de 1982, xa reformado ou apóssentado, que din en Portugal e no Brasil a un xubilado e/ou retirado aquí, despois dun feixiño ou morea de anos cotizados pouco ou moito ao status quo, antes e despois do “Caudillo” pór nas mans de Girón de Velasco a Seguridade Social e nacional-católica que xa estaba no memorandum republicano dun federalismo (español) que a min non me engarguela, cal entusiasma aos egrexios federalistas que outrora da historia foran emotivos “provincialistas” e agora enchen a boca ao se proclamaren “cidadáns do mundo”. Acolá van máis de vinte primaveras e outras tantas estacións abandonadas no camarín da memoria.
Lembro, coma se for hoxe, que no mes de setembro de 1974 lera na Coruña Merlín e Familia, que Alvaro Cunqueiro deixara asinado para quen for á libraría Arenas, cabo do Obelisco, no mesmo edificio onde estivo o Cine Avenida. O relatorio cunqueiriano leva unha dedicatoria que eu entón non sabía quen era: A Alberto Casal Rivas, e coidaba que sería algún seu amigo de Mondoñedo, pois en 1955 cando saíu do prelo de Galaxia paréceme que o mindoniense non vivía en Vigo (ou si?), pois mediados ou finais dos 50 chegou ao mar de Martín Codax e Meendinho, Francisco Leal Ínsua, quen casara en Lugo coa excelente pintora Julia Minguillón que tantas obras esparexeu pola cidade, entre as que debemos citar aquí A escola da Doloriñas e A nena e a bolboreta.
Alberto deixou medrar a barba logo de se xubilar, que foi cando e como o coñecín, de mirar amábel e faiscante, igual ca o retrato que de mago fai Cunqueiro, ou alomenos a min pareceume así, e creo que non me equivoco, a xulgar polo que teño oído falar dende aquel ano que dixen, cando nos presentara Pedro na rúa Reconquista, e xa sabía de min polo que tiña lido nos xornais onde eu entón escribía, así en Vigo como en Lugo.
Algún dos artigos que lin ao pouco da morte do amigo, confirman en certa maneira a miña percepción a propósito da descrición que de Don Merlín fai o narrador nado á beira do Masma e morto no inverno de Vigo, un sábado de febreiro, de luz metálica e ferida, de nimbos e nubes, cando andabamos na lectura de Las mocedades de Ulises, editada por Destino, o prelo onde saíu a maioría da obra cunqueiriana en castelán. Na transposición da selva de Esmelle, quero dicir outra vez Vigo, pecho os ollos e vexo pasar de laborar ou vagar unha procesión en galerías e labirintos de sombras que van e veñen; mulleres e homes, escintilo do abrente, nomes que xa dixen, e estes outros que poño agora na difícil harmonía do abstracto, consonte comparecen na liberdade da memoria: Valentín Paz Andrade, Díaz Jácome, Emilio Álvarez Blázquez, José María Castroviejo (El pálido visitante), Julio Sigüenza, Eduardo Moreiras, Ramón González-Alegre, Ángel Sevillano, Celso Emilio Ferreiro, Luís Viñas Cortegoso, Camilo Nogueira; Ánxel Fole (antes e despois de Contos da néboa), Darío Álvarez Gándara, Lodeiro, Laxeiro, Urbano Lugrís, Abreu Bastos, Huete, Otero Pedrayo, Rufo Pérez, Xohán Ledo, Maside, Fernández del Riego; os imáns Faraldo (Ramón e Jesús); Xosé María e Álvaro Álvarez Blázquez; Soneira, Antón Beiras, Xosé Landeira, Victoriano Taibo.
Na outra banda da mesma historia, non hai que esquecer que Prego de Oliver ilustrou o Merlín que dixemos, e non deixou de pasar polo largo da Reconquista.
Así o vento destes derradeiros días de marzo sexan leves para Alberto Casal Rivas. Polo intempo de Lugo pasa a sombra de Pimentel.
