Opinión

Poesía con filosofía ou algo parecido

Eu son amigo de Alfonso Pexegueiro. Acabo de mercar un libro seu, o último publicado. Titúlase “Rizo y Riza. Un brindis por la duda”, acaba de publicalo Lumbría Editorial, cuxo nome me fai pensar en Unamuno e no seu “El Marqués de Lumbría”, pero va ti saber os xogos que me pode estar facendo a miña mente, xa algo desgastada.
Coñezo á Pexegueiro dende antes dos anos oitenta. Ó final deles, o final deses anos, estamos falando dos setenta, botamos andar, entre os dous e por moito que agora aparezan moitos proxenitores, a Asociación de Escritores en Lingua Galega. Fomos, el e máis eu, os que lle pedimos a Bernardiño Graña, o inmenso poeta de “Profecía do mar”, que fose o primeiro presidente da AELG. Alfonso foi o seu secretario e o alma da Asociación e eu o seu vicepresidente e o diletante que ó parecer fun sempre.
Facendo certo a aserto de Paco del Riego (“A Alfredo Conde o que lle pasa é que non sabe estar”) dimitín axiña, unha vez convocado o primeiro (e único?) congreso internacional que se celebrou no mosteiro de Poio. A AELG pactara con Pío Cabanillas, naquel momento ministro de Cultura, o que non me pareceu mal e si me pareceu oportuno, tanto como improcedente e inoportuno me pareceu o feito de que o vice da asociación nin se enteirase dese pacto e que si o fixera, e que si se enteirara, o esgrevio coidador das magnolias regadas sempre con pólvora. Non souben estar nesas condicións. E marchei.
Alfonso non. Alfonso non se marchou e o congreso foi un éxito. O acontecemento tivo o carácter internacional que lle prestou a asistencia a el de nomes como o de Manuel Scorza, o escritor peruano que morrería no accidente aéreo de Barajas. Sucedeu pouco despois de que o avión despegara rumbo a Colombia, cheo de escritores como Marta Traba, Jorge Ibargüengoitia, Rosa Sabater ou Ángel Rama dispostos a acudir ó “Primer Encuentro de la Cultura Hispanoamericana”. 
O Congreso de Poio contou co mesmo alento que o colombiano. Galicia inscribíase así, unha vez máis e por se non o estaba, no ámbito de internacionalidade. Ese alento víñalle de Alfonso Pexegueiro. Non moito máis tarde celebrouse outro congreso en Vigo (“O feito galego”) no que xentes vidas de distintos países puideron tomar nota da nosa realidade. Éranlle tempos, aqueles, no que aínda non nos contemplabamos o embigo tanto como nolo contemplamos (e admiramos) hoxe.
Alfonso Pexegueiro non durou moito como secretario da AELG. El foi o alma de todo aquilo e a súa dedicación a ela tan total que, este inxenuo que lles escribe, acordouse do que deixou dito San Paulo -o que vive pró culto debe vivir do culto- e propuxo que o secretario tivese un soldo en pago do seu traballo e dedicación. A proposta foi aprobada en asemblea. Grave erro. Algún partido debeu pensar que así ía poder ter un liberado e Alfonso foi apeado da asociación que cofundara.
Tamén foi o creador do Grupo de Poesía Rompente, según se recorda na lapela de “Rizo y Riza” e acaba de servir pra me recordar a min todos estes extremos que acabo de expoñer por si se ten a ben consideralos. Secretario que foi da AELG entre 1980 e 1985, marchou pra Barcelona ó abandonar o barco que axudara a botar. Alí viviu anos e anos, escribindo sen parar, acadando a consideración que eiquí e no meu entender se lle negara: “Me parece muy interesante tu poética en la que lo personal y lo coral (me interesan más estos referentes que los de individual y social) se interrelacionan dentro de esa armonía que solo consigue la verdad literaria, cuando integra literariamente otras verdades, incluso las éticas o las políticas. Dispones del especial don de dar verosimilitud incluso a las geografías imaginarias, prueba de fuego de la Literatura como metáfora más exigente”.
As anteriores palabras tómoas prestadas do chorado e recordado Manuel Vázquez Montalbán escritas que foron a propósito da poética do autor de Angoares (a Seraogna dos versos de Pexegueiro) tan chea de verdades; de verdades tan certas e reais non quero dicir que non recoñecidas, cando menos nos ámbitos que lle son máis propios, pero si deliberadamente ignoradas neses mesmos ámbitos.
Agora o poeta Pexegueiro sorpréndenos cun libro insólito. Trátase dun volume no que os debuxos e os poemas, se alternan e suceden, nun diálogo que responde ás intencións manifestas por Rizo e Riza, acaso alter ego cada un deles, dese armario de verdades que todos levamos dentro; acaso tamén dese fondo de armario no que imos amoreando a roupa vella ou xa gastada, pero tamén os traxes que reservamos prás festas e os domingos aínda por chegar.
“En Seraogna non hai mar, ela é o mar” dise nun dos debuxos que ilustran o libro e o significan dun xeito inusitado. O poema que acompaña ó debuxo di “¡Izad las velas! ¡Saludad al viento”/ ¡Levemos, capitán! La quilla está lista/ Y mi pulso ya no tiembla”. Ignoro se na poesía que flúe polas páxinas de “Rizo y Riza” haberá ou non filosofía, pero si debe habela porque se a poesía consiste en dotar de maior intensidade ós significantes, esa intensidade flúe por todo o conxunto da escrita pexegueiriana de modo que esa intensificación, ese lostrego ou esa luz que brevemente nos ilumina e nos permite a percepción do que ignorabamos, iso, se non é filosofía é algo que se lle parece moito. Por iso son contados os poetas e por iso tan recoñecibles os filósofos. Entanto, se senten curiosidade polos debuxos, vaian mercando o libro. Eu xa o fixen. E así lles falo.

Te puede interesar