Opinión

Edítase sen medida

Veño de pasar uns días polo que o finado do meu pai chamaba o estranxeiro de por aí fóra. Facíao así, non en oposición manifesta ó estranxeiro de por eiquí dentro, decote tan alleo a nós, ós galaicos, pero case, e de xeito que se podería entender entre a ironía e o sarcasmo, pero tamén entre a resignación e o esquecemento da realidade, vai ti saber. 
Vai ti sabelo, pero máis aínda nestes días de oprobio nos que un catalán enragé pode resultar ben máis distanciado e distante de nós ca un íncola parisino dono dun ADN que Oriol Junqueras da en supor moito máis próximo ó seu ca do calquera de nós. Por no falar das afirmacións desa besta parda intelectual que ocupa, seica de xeito vicario, a presidencia do goberno dos cataláns.
Cando un visita cidades distantes habitadas por xentes que dispoñen non só doutra ocupación do mundo distinta da nosa, pois outros son os seus aires, distintos os seus afáns e as súas cancións, diferentes as súas linguas, da en visitar máis cas librerías os seus escaparates, pois non están os tempos pra dispendios e abondo ten xa un con mercar libros na casa pra, inda por riba, ter que ir mercalos fóra. Este xeito de ir fisgar nas culturas alleas, sen gastar un can, tan só outeando escaparates, permite deducir a presenza de libros e autores que supoñen unha continuidade sen a que a cultura non é posible, pois a súa falla, a súa ruptura, implica un abandono que a imposibilita se partes da consideración de que é certo que sen tradición non hai cultura. Desculpen que me refira así, de tan retorcido xeito, á presenza de libros e autores coñecidos en perfecta harmonía e mestura cos novos que necesariamente han ir agromando según os tempos vaian indo avante pero sen perder de vista o ronsel da travesía colectiva. Coño, que poético me saíu!
Agora, pra contrarrestar na medida do posible o algo rancio lirismo anterior e enmarcalo no noso contexto, vou citar un par de frías cifras facilitadas, a primeira, pola Axencia ISBN segundo a cal en España foron publicados no ano anterior a este nada menos que 87.292 títulos -non libros, títulos- o que supón unha cifra moi superior á dos publicados en Francia onde, cousa curiosa, a xene le bastante máis do que o fai polos nosos pagos. Agora, antes de darlles a segunda das cifras, déixenme que recorde que o crecemento, neste país no que se le tan pouco, é dun 7% con respecto ó ano anterior. Aí lles queda o dato.
A segunda cifra procede dánola o "Barómetro de hábitos de lectura e compra de libros, 2017" o que non deixa de ter certa coña dado que un barómetro é un trebello que mide a presión atmosférica e acaso conviñera máis chamarlle de xeito máis acaído; en fin, que segundo este medidor de hábitos lectores e compradores de libros máis do 40% dos españois non mercan un libro, e polo tanto non len un nin por equivocación. O dato non deixa de ser sorprendente pois o 1% do PIB español é aportado pola industria editorial e os cen mil traballadores que a compoñen e viven dos seu traballo (non en tódolos casos) debidamente remunerado; algo que non sucede nunha porcentaxe equivalente no caso dos creadores literarios que, neste noso país, están inxustamente penalizados en máis dun aspecto. 
A onde se pretendía chegar era á conclusión de que, por unha banda, en España se edita moito, indiscriminadamente e sen demasiados criterios editoriais senón comerciais na maioría deles, e, por outra, esa liña de continuidade na oferta editorial que se ve noutras países, en Francia hai uns días, está eiquí completamente rota. Díganme os lectores cantos libros de autores da xeración do 98, ou da do 27, por non nos remontar ós do Século de Ouro, pode ver nas librerías de xeito que a xente saiba dun patrimonio común do que herdamos non poucas das nosas mellores e humanas condicións.
E aí era ónde queriamos chegar. E chegamos. Feita a reflexión que ás liñas anteriores deberan suscitar, é chegado o momento de nos preguntar que é o que sucede nesta fermosa, e verde, e chuviosa, e ás veces triste esquina noroeste da península que compartimos co resto dos españois e que traslado teñen esas cifras entre nós, que tradución debemos facer delas.
 As recentes declaracións do presidente do Consello da Cultura Galega, antecedidas por outros comentarios equivalentes do presidente da RAG, que ben puideran relacionarse co que servidor ven advertindo dende hai trinta anos, pagando por elo facturas e fracturas considerables, indúcenme a elipse practicada por si non é certo que xa empezamos a non vivir no millor dos mundos posibles e isto xa deixou de ser Jauja agás pra un cento de beneficiados.
Publicase indiscriminadamente en galego? Son debidamente frecuentados e coñecidos os autores de referencia, os vellos, cos que contamos? Cál é a porcentaxe de non lectores dun puñeteiro libro en galego e por qué? Hai que publicar menos e millor? Estará pasando en Galicia ou empezando a pasar que as grandes editoriais cascan mentres que son as pequenas, as editoriais literarias, as que han subsistir? Abrirase algunha vez un debate serio encol do que está a pasar? Por que algo sí que está a pasar ou seica non está a pasar? E por outra banda, a quen lle preocupa ou debera preocuparlle?

Te puede interesar