Opinión

Día das Letras, día dos afectos persoais

Levo tantos anos maldicindo o momento no que o extinto Manuel Fraga decidiu converter en non laborable o día de hoxe que non me resisto a facelo unha vez máis malia que, vistos os resultados da miña dedicación, posiblemente estaría ben mellor calado coma un peto. Non sei se coma un peto de ánimas, ou sexa, ardendo interiormente, pero si coma un peto. Tantos anos leva sendo festivo este día como eu levo deostando o feito de que o sexa. Non me amparan os resultados. O meu defunto pai dixo de min unha vez que eu era quen de abrir as ostras por persuasión. Ogallá fose certo.
A fragosa decisión foi nefasta malia ós aplausos suscitados. O feito de que o das Letras Galegas fose un día laborable non lle restaba un ápice á súa condición de festivo. En cambio a condición de festivo estragou por completo o traballo de reflexión que só é posible cos colexios e institutos, coas escolas e coas facultades universitarias de todo o país abertas á sempre ineludible e necesaria reflexión sobre o feito de ter unha literatura en galego parangonable con calquera outra feita en calquer outro idioma. Pero a ver quén é agora o guapo que declara o día laborable a todos os efectos ou, o que suporía un suicidio político grandioso, o que o fai laborable tan só no eido do ensino. Ben certo é que o inferno está empedrado de boas intencións que son, sen dúbida, ás que moveron ó extinto gobernante a promulgar o promulgado de xeito que o persoal quedase contrito e comulgado con decisión tan sabia coma errónea; ou sexa, que a cousa non ten remedio.
Cando así me manifesto, cada vez menos, é certo, porque cada vez ando máis por aí fóra do que son convocado a facelo por eiquí dentro e, precisamente por aí fóra, non lles importe un “caragho” o noso colectivo comportamento, cando así me manifesto e digo, facendo uso dunha das nosas especialidades, que estamos a nos asfixiar a forza de tanto boca a boca coma nos andamos sempre a insuflar ós uns ós outros, cando así o fago, estou convencido de que me equivoco e teño que botar man da fabuliña da rá e o escorpión a cruzar o limpo río da verdade: éche a condición do animal, dígome, e aplícome con máis ímpeto na inxección letal. Así que teimo, unha vez máis.
Nesto que nos pasa debe haber unha maldición bíblica non detectada. O certo é que cada vez que intentamos algo bo ven alguén, aplícanos o boca a boca, facéndoo de forma e maneira que acabamos todos asfixiados co noso propio aire, cocidos na nosa propia salsa. Non doutro xeito se pode entender a aceptación, o espírito de resignada unanimidade que nos invade ante o fenómeno que, ben gobernado dende hai anos por ese medio cento ou por ese cento de persoeiros que ocuparon as institucións culturais deciden as doses de cultura que nos deben ser inoculadas. Só así se entende que ó deterioro derivado da condición de festivo do Día das Letras Galegas se teña vido sumar a desfeita que, nin que fora pensada polo mesmo peor e maligno inimigo da cultura que debeu aconsellar a Fraga, ven agora guiando ós nosos ínclitos académicos, ano tras ano.
 Dende hai xa anos, máis que abondos como pra que xa empecemos a dicir basta, veñen sendo propostos como paradigmas das nosas letras autores e autoras dunha obra escasa, o que non sería en si mesmo un problema, pero si absolutamente insignificante, unha vez acaroadas ás dos autores da literatura universal que os nosos estudantes manexan nas aulas dos seus distintos graos educativos.
Que opinión pode derivar un rapaz de dezaoito ou vinte anos da lectura dos textos pertencentes maioría dos celebrados autores dos últimos dez anos? Que pode pensar un rapaz que leu a Juan Ramón Jiménez ou a Dostoiewski, a Dickens ou a Mark Twain, a Calderón ou a Voltaire, a Szymborska ou a calquera outro cume da literatura universal, logo de ler a autores dunha simplicidade, dunha planicie creativa como o son non poucos dos celebrados nestes anos pasados? Que pode pensar da nosa literatura, de nós mesmos e do seu propio país?
No que deben pensar os nosos académicos, se é que se me permite opinar, no é na satisfacción dos seus afectos persoais, que iso é o que da a impresión de que é o que andan a facer; nin tampouco na dos seus compromisos ou tendencias ideolóxicas, nos seus compromisos de grupo, senón na construción dun ámbito de convivencia colectiva na que sintamos o debido respecto por nós mesmos, un respecto xurdido a partires do provocado pola lectura da obra dos nosos creadores máis insignes, curiosamente preteridos durante anos e anos, non sen que saibamos por que pero si sospeitando as razóns máis peregrinas.
Velaí como a partires de dúas encomiables, estas, poden derivar en dúas boas intencións que poden chegar a estragar traballos e intencións, metas e soños que nalgún momento chegaron a ser compartidos en medida nada desdeñable e hoxe pasan por diante nosa sen maior pena nin gloria mentres a maioría da xente as observa, sentíndoas alleas e distantes, tomando o sol de maio nos grandes areais, entretida na lectura de obras literarias que lles susciten o interés que a lectura extemporánea duns cantos poemiñas, duns poucos contos ou dalguna novela ou drama chegados en non moi boa hora as súas mans, fan que cada vez sintan máis allea e distante a realidade á que pertencen.

Te puede interesar